Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (1922-1991)
Η Σοβιετική Ένωση, επίσημα Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ),[σημ 1] ήταν μια διεθνής ένωση μαρξιστικών-λενινιστικών σοσιαλιστικών κρατών που υπήρξε στην Ευρασία από το 1922 έως το 1991.
Ιδρύθηκε το 1922 ως ένωση τεσσάρων σοσιαλιστικών δημοκρατιών, οι οποίες σχηματίστηκαν μετά την Οχτωβριανή επανάσταση του 1917: τη Ρωσική ΣΟΣΔ, την Υπερκαυκασιανή ΣΟΣΔ, την Ουκρανική ΣΣΔ και τη Λευκορωσική ΣΣΔ. Στα χρόνια που ακολούθησαν προστέθηκαν η Ουζμπεκική ΣΣΔ και η Τατζικική ΣΣΔ, ενώ η Υπερκαυκασιανή ΣΟΣΔ διασπάστηκε το 1936 σε μικρότερες δημοκρατίες: τη Γεωργία, την Αρμενία και το Αζερμπαϊντζάν. Από το 1956 ως το 1991, η ένωση αριθμούσε 15 δημοκρατίες-μέλη, δυο από τις οποίες είχαν δικούς τους εκπροσώπους στα Ηνωμένα Έθνη.
Η ΕΣΣΔ αποτελούσε μια σημαντική τομή στην πολιτική εκπροσώπηση της εργατικής τάξης, καθώς αποτελούσε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στην ιστορία. Αυτό ήταν ένα μεγάλο επίτευγμα, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη ότι την ίδια περίοδο οι εργάτες στο Δυτικό κόσμο παλεύανε για τα βασικά συνδικαλιστικά τους δικαιώματα. Το σοβιετικό σύνταγμα του 1924, όπως και αυτό του 1936, υπήρξαν από τα πιο προοδευτικά πολιτικά επιτεύγματα στην ιστορία.
Η Σοβιετική Ένωση αναπτύχθηκε κάτω από συνθήκες μεγάλης πίεσης εκ μέρους των καπιταλιστικών κρατών και του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού. Στη διάρκεια του ρωσικού εμφυλίου, ο οποίος άρχισε το 1918, δέχτηκε αλλεπάλληλες εισβολές από την Αγγλία, τη Γαλλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ιαπωνία, τη Πολωνία και μερικές άλλες, μικρότερες, ευρωπαϊκές δυνάμεις. Μερικές από τις παρεμβάσεις αυτές κατάφεραν να ανατρέψουν προσωρινά ορισμένα από τα τοπικά σοβιέτ και να εγκαταστήσουν αντικομμουνιστικά καθεστώτα-μαριονέτες, παρόλο που τελικά απέτυχαν να αποτρέψουν την ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης.
Σχεδόν δυο δεκαετίες αργότερα, στη διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου, η ναζιστική εισβολή στην ΕΣΣΔ αποτέλεσε το δεύτερο ιμπεριαλιστικό πόλεμο εναντίον της, αυτή τη φορά στο όνομα του φασισμού. Παρόλο που οι φασίστες κατάφεραν καταστροφικά πλήγματα στη δυτική ΕΣΣΔ και το πληθυσμό της, ο Κόκκινος στρατός τελικά απέκρουσε τις ναζιστικές δυνάμεις και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ήττα του γερμανικού ναζισμού το 1945.
Παρά τις δυσκολίες αυτές, η Σοβιετική Ένωση κατάφερε να φέρει ορισμένες από τις πιο εντυπωσιακές οικονομικές εξελίξεις στη σύγχρονη ιστορία. Ο σοσιαλισμός μετέτρεψε μια χώρα αγράμματων και πεινασμένων αγροτών σε μια βιομηχανική υπερδύναμη με μια από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες οικονομίες στον πλανήτη. Ο σοβιετικός λαός ήταν ένας από τους πιο εγγράμματους και υγιείς πληθυσμούς, και είναι υπεύθυνος για μερικά από τα πιο εντυπωσιακά επιστημονικά και βιομηχανικά επιτεύγματα του κόσμου. Το μοντέλο που ανέπτυξε και χρησιμοποίησε η ΕΣΣΔ αποτέλεσε επιδραστικό πρότυπο για πολλά μετέπειτα σοσιαλιστικά εγχειρήματα, όπως στην Κίνα, στην Κούβα και στο Βιετνάμ.
Από το 1990 και έπειτα, πολλές από τις σοβιετικές δημοκρατίες αποσχίστηκαν από την Σοβιετική Ένωση, με αποκορύφωμα την παράνομη διάλυσή της το 1991. Τα πρώην εδάφη της πλέον καταλαμβάνουν τα εξής κράτη και κρατίδια:
Υποσημειώσεις
- ↑ Ρωσικά: Союз Советских Социалистических Республик (СССР)