Κοινωνικές τάξεις: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Αναθεώρηση της 14:13, 27 Μαΐου 2024

Μια σατιρική αφίσα που αναπαριστά την ταξική διαστρωμάτωση στον καπιταλισμό.

Οι κοινωνικές τάξεις είναι κατηγορίες που ορίζουν τη θέση ενός ατόμου στην κοινωνία και τα άτομα με τα οποία μοιράζεται ίδιους στόχους και ενδιαφέροντα.

Οι κοινωνικές τάξεις διαμορφώθηκαν μετά τον κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας και την εμφάνιση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγικής.^[1]

Στη μαρξιστική θεωρία, η κοινωνική τάξη ορίζεται από τις υλικές σχέσεις προς τα μέσα παραγωγής. Από την αρχαιότητα υπήρξαν ιστορικά δύο μεγάλες τάξεις: μια τάξη που ζει χάρη στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και μια άλλη τάξη που τα στερείται. Στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, η τάξη που ζει χάρη στα μέσα παραγωγής εκμεταλλεύεται την τάξη που τα στερείται, ζώντας ουσιαστικά από την εκμετάλλευση της εργασίας της τελευταίας.

Εκτός από τις βασικές τάξεις υπάρχουν και μη βασικές, μεταβατικές και ενδιάμεσες τάξεις (π.χ. η αγροτιά και οι τσιφλικάδες στον καπιταλισμό). Μέσα στις τάξεις υπάρχουν και διαφορετικά στρώματα (π.χ. το βιομηχανικό και το αγροτικό προλεταριάτο, τα μεσαία στρώματα, η μονοπωλιακή και μη μονοπωλιακή αστική τάξη).^[1]

Μη μαρξιστές κοινωνιολόγοι έχουν κατά καιρούς προτείνει διάφορα άλλα κριτήρια για τον ορισμό της έννοιας της τάξης. Τα δυο πιο συχνά είναι ο πλούτος και η αναγνώριση (ο τρόπος που άλλα άτομα ή και το ίδιο το άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του).

Τα συγκρουόμενα υλικά συμφέροντα των κοινωνικών τάξεων οδηγούν στην ταξική πάλη και αναδεικνύουν τον αντιδραστικό ρόλο του κράτους σε μια ταξική κοινωνία ως εργαλείου καταπίεσης.

Λίστα κοινωνικών τάξεων

Εκμεταλλευτικές τάξεις

Δουλοκτήτες (δουλοκτητικό σύστημα)
Φεουδάρχες (φεουδαρχικό σύστημα)
Οικοδεσπότες (φεουδαρχικό κ´ καπιταλιστικό σύστημα) ^{[σημ 1]}
Αστοί (καπιταλιστικό σύστημα)
- Κομπάρσοι
- Ιμπεριαλιστική (μονοπωλιακή) αστική τάξη
- Εθνοαστοί ^{[σημ 2]}
- Κουλάκοι ^{[σημ 3]}

Μεσαίες τάξεις

Οι τάξεις αυτές κατέχουν ορισμένα μέσα παραγωγής, αλλά χρειάζονται ακόμα να δουλέψουν για να επιβιώσουν.

Μεσαίοι αγρότες (φεουδαρχικό κ´ καπιταλιστικό σύστημα)
Τεχνίτες (πριν τη βιομηχανική επανάσταση)
Μικροαστοί (καπιταλιστικό σύστημα)

Ακτήμονες τάξεις

Οι τάξεις αυτές δεν κατέχουν μέσα παραγωγής και πρέπει να δουλέψουν για να επιβιώσουν, αλλιώς θα λιμοκτονήσουν.

Δούλοι (δουλοκτητικό σύστημα)
Χωρικοί (φεουδαρχικό σύστημα)
Φτωχοί αγρότες (φεουδαρχικό κ´ καπιταλιστικό σύστημα)
Προλεταριάτο (καπιταλιστικό σύστημα)
- Εργατική αριστοκρατία^{[σημ 4]}
- Λουμπενπρολεταριάτο

Υποσημειώσεις

↑ Τάξη ιδιοκτητών γης και ακινήτων με ρίζες στο φεουδαρχισμό που ζουν χάρη στα έσοδα από τα ενοίκια των ακινήτων τους. Είναι διαδεδομένη στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλα αγγλόφωνα κράτη. Ο αντίστοιχος αγγλικός όρος είναι landlords.
↑ Τάξη που υπάρχει αποκλειστικά σε ημι-αποικιακές και ημι-ιμπεριαλικές κοινωνίες, όπως αυτή της προεπαναστατικής Κίνας. Περιγράφηκε για πρώτη φορά από το Μάο Τσε-τούγκ.
↑ Τάξη πλούσιων μεγαλοϊδιοκτητών γης στη Ρωσική Αυτοκρατορία και στην πρώιμη Σοβιετική Ένωση.
↑ Μερίδιο της εργατικής τάξης που πληρώνεται καλύτερα με στόχο να αποτραπεί η ριζοσπαστικοποίησή του.

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 Συλλογικό (1984). Σύντομο κοινωνικοπολιτικό λεξικό. «Τάξεις (κοινωνικές)» (σ. 241). Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή.

[2] Τάξη ιδιοκτητών γης και ακινήτων με ρίζες στο φεουδαρχισμό που ζουν χάρη στα έσοδα από τα ενοίκια των ακινήτων τους. Είναι διαδεδομένη στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλα αγγλόφωνα κράτη. Ο αντίστοιχος αγγλικός όρος είναι landlords.

[3] Τάξη που υπάρχει αποκλειστικά σε ημι-αποικιακές και ημι-ιμπεριαλικές κοινωνίες, όπως αυτή της προεπαναστατικής Κίνας. Περιγράφηκε για πρώτη φορά από το Μάο Τσε-τούγκ.

[4] Τάξη πλούσιων μεγαλοϊδιοκτητών γης στη Ρωσική Αυτοκρατορία και στην πρώιμη Σοβιετική Ένωση.

[5] Μερίδιο της εργατικής τάξης που πληρώνεται καλύτερα με στόχο να αποτραπεί η ριζοσπαστικοποίησή του.

[skpl-1] 1,0 ^1,1 Συλλογικό (1984). Σύντομο κοινωνικοπολιτικό λεξικό. «Τάξεις (κοινωνικές)» (σ. 241). Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή.

[1]

[σημ 1]

[σημ 2]

[σημ 3]

[σημ 4]

Αναθεώρηση της 14:11, 27 Μαΐου 2024 (επεξεργασία) Itsraining (συζήτηση \| συνεισφορές) (Προσθήκες) ← Παλαιότερη επεξεργασία		Αναθεώρηση της 14:13, 27 Μαΐου 2024 (επεξεργασία) (αναίρεση) Itsraining (συζήτηση \| συνεισφορές) μ (Προσθήκη εικόνας) Νεότερη επεξεργασία →
Γραμμή 1:		Γραμμή 1:
			[[Αρχείο:Pyramid_of_Capitalist_System.png\|thumb\|308px\|right\|Μια σατιρική αφίσα που αναπαριστά την ταξική διαστρωμάτωση στον καπιταλισμό.]]
	Οι '''κοινωνικές τάξεις''' είναι κατηγορίες που ορίζουν τη θέση ενός ατόμου στην κοινωνία και τα άτομα με τα οποία μοιράζεται ίδιους στόχους και ενδιαφέροντα.		Οι '''κοινωνικές τάξεις''' είναι κατηγορίες που ορίζουν τη θέση ενός ατόμου στην κοινωνία και τα άτομα με τα οποία μοιράζεται ίδιους στόχους και ενδιαφέροντα.