Κοινωνικές τάξεις: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
More languages
More actions
(Δημιουργία λήμματος) |
(Προσθήκες) |
||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
Οι '''κοινωνικές τάξεις''' είναι κατηγορίες που ορίζουν τη θέση ενός ατόμου στην κοινωνία και τα άτομα με τα οποία μοιράζεται ίδιους στόχους και ενδιαφέροντα. | Οι '''κοινωνικές τάξεις''' είναι κατηγορίες που ορίζουν τη θέση ενός ατόμου στην κοινωνία και τα άτομα με τα οποία μοιράζεται ίδιους στόχους και ενδιαφέροντα. | ||
Οι κοινωνικές τάξεις διαμορφώθηκαν μετά τον κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας και την εμφάνιση της [[Ατομική ιδιοκτησία|ατομικής ιδιοκτησίας]] στα μέσα παραγωγικής.<ref name="skpl">{{Citation|συγγραφέας=Συλλογικό|έτος=1984|τίτλος=Σύντομο κοινωνικοπολιτικό λεξικό|κεφάλαιο=Τάξεις (κοινωνικές)|σελ=241|τόπος=Αθήνα|εκδότης=Σύγχρονη Εποχή}}</ref> | |||
Στη μαρξιστική θεωρία, η κοινωνική τάξη ορίζεται από τις υλικές σχέσεις προς τα [[μέσα παραγωγής]]. Από την αρχαιότητα υπήρξαν ιστορικά δύο μεγάλες τάξεις: μια τάξη που ζει χάρη στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και μια άλλη τάξη που τα στερείται. Στον [[Καπιταλισμός|καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής]], η τάξη που ζει χάρη στα μέσα παραγωγής εκμεταλλεύεται την τάξη που τα στερείται, ζώντας ουσιαστικά από την εκμετάλλευση της εργασίας της τελευταίας. | Στη μαρξιστική θεωρία, η κοινωνική τάξη ορίζεται από τις υλικές σχέσεις προς τα [[μέσα παραγωγής]]. Από την αρχαιότητα υπήρξαν ιστορικά δύο μεγάλες τάξεις: μια τάξη που ζει χάρη στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και μια άλλη τάξη που τα στερείται. Στον [[Καπιταλισμός|καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής]], η τάξη που ζει χάρη στα μέσα παραγωγής εκμεταλλεύεται την τάξη που τα στερείται, ζώντας ουσιαστικά από την εκμετάλλευση της εργασίας της τελευταίας. | ||
Εκτός από τις βασικές τάξεις υπάρχουν και μη βασικές, μεταβατικές και ενδιάμεσες τάξεις (π.χ. η [[αγροτιά]] και οι τσιφλικάδες στον καπιταλισμό). Μέσα στις τάξεις υπάρχουν και διαφορετικά στρώματα (π.χ. το βιομηχανικό και το αγροτικό προλεταριάτο, τα μεσαία στρώματα, η μονοπωλιακή και μη μονοπωλιακή αστική τάξη).<ref name="skpl"/> | |||
Μη μαρξιστές κοινωνιολόγοι έχουν κατά καιρούς προτείνει διάφορα άλλα κριτήρια για τον ορισμό της έννοιας της τάξης. Τα δυο πιο συχνά είναι ο πλούτος και η αναγνώριση (ο τρόπος που άλλα άτομα ή και το ίδιο το άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του). | Μη μαρξιστές κοινωνιολόγοι έχουν κατά καιρούς προτείνει διάφορα άλλα κριτήρια για τον ορισμό της έννοιας της τάξης. Τα δυο πιο συχνά είναι ο πλούτος και η αναγνώριση (ο τρόπος που άλλα άτομα ή και το ίδιο το άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του). | ||
Τα συγκρουόμενα υλικά συμφέροντα των κοινωνικών τάξεων οδηγούν στην [[ταξική πάλη]] και τον αντιδραστικό ρόλο του [[Κράτος|κράτους]] σε μια [[ταξική κοινωνία]] | Τα συγκρουόμενα υλικά συμφέροντα των κοινωνικών τάξεων οδηγούν στην [[ταξική πάλη]] και αναδεικνύουν τον αντιδραστικό ρόλο του [[Κράτος|κράτους]] σε μια [[ταξική κοινωνία]] ως εργαλείου καταπίεσης. | ||
== Λίστα κοινωνικών τάξεων == | == Λίστα κοινωνικών τάξεων == | ||
| Γραμμή 14: | Γραμμή 18: | ||
* '''[[Αστοί]]''' (καπιταλιστικό σύστημα) | * '''[[Αστοί]]''' (καπιταλιστικό σύστημα) | ||
** '''[[Κομπάρσοι]]''' | ** '''[[Κομπάρσοι]]''' | ||
** '''[[Ιμπεριαλιστές]]''' | ** '''[[Ιμπεριαλιστές|Ιμπεριαλιστική]] (μονοπωλιακή) αστική τάξη''' | ||
** '''[[Εθνοαστοί]]''' <ref group="σημ">Τάξη που υπάρχει αποκλειστικά σε ημι-αποικιακές και ημι-ιμπεριαλικές κοινωνίες, όπως αυτή της προεπαναστατικής Κίνας. Περιγράφηκε για πρώτη φορά από το Μάο Τσε-τούγκ.</ref> | ** '''[[Εθνοαστοί]]''' <ref group="σημ">Τάξη που υπάρχει αποκλειστικά σε ημι-αποικιακές και ημι-ιμπεριαλικές κοινωνίες, όπως αυτή της προεπαναστατικής Κίνας. Περιγράφηκε για πρώτη φορά από το Μάο Τσε-τούγκ.</ref> | ||
** '''[[Κουλάκοι]]''' <ref group="σημ">Τάξη πλούσιων μεγαλοϊδιοκτητών γης στη Ρωσική Αυτοκρατορία και στην πρώιμη Σοβιετική Ένωση.</ref> | ** '''[[Κουλάκοι]]''' <ref group="σημ">Τάξη πλούσιων μεγαλοϊδιοκτητών γης στη Ρωσική Αυτοκρατορία και στην πρώιμη Σοβιετική Ένωση.</ref> | ||
Αναθεώρηση της 14:11, 27 Μαΐου 2024
Οι κοινωνικές τάξεις είναι κατηγορίες που ορίζουν τη θέση ενός ατόμου στην κοινωνία και τα άτομα με τα οποία μοιράζεται ίδιους στόχους και ενδιαφέροντα.
Οι κοινωνικές τάξεις διαμορφώθηκαν μετά τον κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας και την εμφάνιση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγικής.[1]
Στη μαρξιστική θεωρία, η κοινωνική τάξη ορίζεται από τις υλικές σχέσεις προς τα μέσα παραγωγής. Από την αρχαιότητα υπήρξαν ιστορικά δύο μεγάλες τάξεις: μια τάξη που ζει χάρη στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και μια άλλη τάξη που τα στερείται. Στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, η τάξη που ζει χάρη στα μέσα παραγωγής εκμεταλλεύεται την τάξη που τα στερείται, ζώντας ουσιαστικά από την εκμετάλλευση της εργασίας της τελευταίας.
Εκτός από τις βασικές τάξεις υπάρχουν και μη βασικές, μεταβατικές και ενδιάμεσες τάξεις (π.χ. η αγροτιά και οι τσιφλικάδες στον καπιταλισμό). Μέσα στις τάξεις υπάρχουν και διαφορετικά στρώματα (π.χ. το βιομηχανικό και το αγροτικό προλεταριάτο, τα μεσαία στρώματα, η μονοπωλιακή και μη μονοπωλιακή αστική τάξη).[1]
Μη μαρξιστές κοινωνιολόγοι έχουν κατά καιρούς προτείνει διάφορα άλλα κριτήρια για τον ορισμό της έννοιας της τάξης. Τα δυο πιο συχνά είναι ο πλούτος και η αναγνώριση (ο τρόπος που άλλα άτομα ή και το ίδιο το άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του).
Τα συγκρουόμενα υλικά συμφέροντα των κοινωνικών τάξεων οδηγούν στην ταξική πάλη και αναδεικνύουν τον αντιδραστικό ρόλο του κράτους σε μια ταξική κοινωνία ως εργαλείου καταπίεσης.
Λίστα κοινωνικών τάξεων
Εκμεταλλευτικές τάξεις
- Δουλοκτήτες (δουλοκτητικό σύστημα)
- Φεουδάρχες (φεουδαρχικό σύστημα)
- Οικοδεσπότες (φεουδαρχικό κ´ καπιταλιστικό σύστημα) [σημ 1]
- Αστοί (καπιταλιστικό σύστημα)
Μεσαίες τάξεις
Οι τάξεις αυτές κατέχουν ορισμένα μέσα παραγωγής, αλλά χρειάζονται ακόμα να δουλέψουν για να επιβιώσουν.
- Μεσαίοι αγρότες (φεουδαρχικό κ´ καπιταλιστικό σύστημα)
- Τεχνίτες (πριν τη βιομηχανική επανάσταση)
- Μικροαστοί (καπιταλιστικό σύστημα)
Ακτήμονες τάξεις
Οι τάξεις αυτές δεν κατέχουν μέσα παραγωγής και πρέπει να δουλέψουν για να επιβιώσουν, αλλιώς θα λιμοκτονήσουν.
- Δούλοι (δουλοκτητικό σύστημα)
- Χωρικοί (φεουδαρχικό σύστημα)
- Φτωχοί αγρότες (φεουδαρχικό κ´ καπιταλιστικό σύστημα)
- Προλεταριάτο (καπιταλιστικό σύστημα)
Υποσημειώσεις
- ↑ Τάξη ιδιοκτητών γης και ακινήτων με ρίζες στο φεουδαρχισμό που ζουν χάρη στα έσοδα από τα ενοίκια των ακινήτων τους. Είναι διαδεδομένη στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλα αγγλόφωνα κράτη. Ο αντίστοιχος αγγλικός όρος είναι landlords.
- ↑ Τάξη που υπάρχει αποκλειστικά σε ημι-αποικιακές και ημι-ιμπεριαλικές κοινωνίες, όπως αυτή της προεπαναστατικής Κίνας. Περιγράφηκε για πρώτη φορά από το Μάο Τσε-τούγκ.
- ↑ Τάξη πλούσιων μεγαλοϊδιοκτητών γης στη Ρωσική Αυτοκρατορία και στην πρώιμη Σοβιετική Ένωση.
- ↑ Μερίδιο της εργατικής τάξης που πληρώνεται καλύτερα με στόχο να αποτραπεί η ριζοσπαστικοποίησή του.