Κοινωνικές τάξεις

Οι κοινωνικές τάξεις είναι κατηγορίες που ορίζουν τη θέση ενός ατόμου στην κοινωνία και τα άτομα με τα οποία μοιράζεται ίδιους στόχους και ενδιαφέροντα.

Στη μαρξιστική θεωρία, η κοινωνική τάξη ορίζεται από τις υλικές σχέσεις προς τα μέσα παραγωγής. Από την αρχαιότητα υπήρξαν ιστορικά δύο μεγάλες τάξεις: μια τάξη που ζει χάρη στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και μια άλλη τάξη που τα στερείται. Στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, η τάξη που ζει χάρη στα μέσα παραγωγής εκμεταλλεύεται την τάξη που τα στερείται, ζώντας ουσιαστικά από την εκμετάλλευση της εργασίας της τελευταίας.

Μη μαρξιστές κοινωνιολόγοι έχουν κατά καιρούς προτείνει διάφορα άλλα κριτήρια για τον ορισμό της έννοιας της τάξης. Τα δυο πιο συχνά είναι ο πλούτος και η αναγνώριση (ο τρόπος που άλλα άτομα ή και το ίδιο το άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του).

Τα συγκρουόμενα υλικά συμφέροντα των κοινωνικών τάξεων οδηγούν στην ταξική πάλη και τον αντιδραστικό ρόλο του κράτους σε μια ταξική κοινωνία, ως εργαλείου καταπίεσης.

Λίστα κοινωνικών τάξεων

Εκμεταλλευτικές τάξεις

• Δουλοκτήτες (δουλοκτητικό σύστημα)
• Φεουδάρχες (φεουδαρχικό σύστημα)
• Οικοδεσπότες (φεουδαρχικό κ´ καπιταλιστικό σύστημα)
• Αστοί (καπιταλιστικό σύστημα)
  • Κομπάρσοι
  • Ιμπεριαλιστές - Αστοί των μονοπωλίων
  • Εθνοαστοί
  • Κουλάκοι

Μεσαίες τάξεις

Οι τάξεις αυτές κατέχουν ορισμένα μέσα παραγωγής, αλλά χρειάζονται ακόμα να δουλέψουν για να επιβιώσουν.

• Μεσαίοι αγρότες (φεουδαρχικό κ´ καπιταλιστικό σύστημα)
• Τεχνίτες (πριν τη βιομηχανική επανάσταση)
• Μικροαστοί (καπιταλιστικό σύστημα)

Ακτήμονες τάξεις

Οι τάξεις αυτές δεν κατέχουν μέσα παραγωγής και πρέπει να δουλέψουν για να επιβιώσουν, αλλιώς θα λιμοκτονήσουν.

• Δούλοι (δουλοκτητικό σύστημα)
• Χωρικοί (φεουδαρχικό σύστημα)
• Φτωχοί αγρότες (φεουδαρχικό κ´ καπιταλιστικό σύστημα)
• Προλεταριάτο (καπιταλιστικό σύστημα)
  • Εργατική αριστοκρατία
  • Λουμπενπρολεταριάτο