ΠΡΩΤΗ ΟΜΑΔΑ
1. Βρήκα την Προλεβίκι στη βιβλιογραφία ενός βίντεο στο YouTube και έκτοτε επισκέπτομαι συχνά τη σελίδα. Πιστεύω ότι έχει τεράστιες προοπτικές και ότι αποτελεί ένα φιλόδοξο σχέδιο για την ευρεία μετάδοση του Μαρξισμού. Όσον αφορά τις βελτιώσεις που θα έκανα, θα προσπαθούσα να εμπλουτίσω κάποια λήμματα, καθώς και να γράψω άλλα, τα οποία πιστεύω δεν είναι επαρκώς αναπτυγμένα (πράγμα, βέβαια, που είναι λογικό, καθώς είναι ένα μεγάλο και κουραστικό εγχείρημα το οποίο χρειάζεται χρόνο).
2. Θεωρώ τον εαυτό μου μαθητή του Μαρξισμού-Λενινισμού. Από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου « έγερνα» προς την Αριστερά και τον αντι-καπιταλισμό και η Μαρξιστική θεωρία μου χάρισε μια πρωτοπόρα ματιά στο πώς αντιλαμβάνομαι την πολιτική σκηνή της χώρας μου, τη διεθνή γεωπολιτική, καθώς και τα διάφορα συμπτώματα του σύγχρονου καπιταλισμού. Όσον αφορά τις συγκεκριμένες αναγνώσεις μου, πέρα εννοείται από τους κλασσικούς –Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Στάλιν και Μάο–, ιδιαίτερα ενδιαφέροντες βρίσκω, μεταξύ άλλων, τους Λουί Αλτουσέρ, Ντέιβιντ Κούπερ, Βίκτορ Βαζιούλιν, Ιβάλντ Ιλιένκοφ, Πάουλο Φρέιρε, Φρέντρικ Τζέιμσον, Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν, Μεγαλοοικονόμου Θεώδορο κλπ.
3. Έχω διαβάσει και συμφωνώ με τις αρχές της Προλεβίκι. Χαίρομαι που η εγκυκλοπαίδεια βρίσκεται αντίθετη σε μηχανιστικές διαστρεβλώσεις του Μαρξισμού, όπως ο λεγόμενος «πατριωτικός σοσιαλισμός», καθώς και για την υποστήριξή της απέναντι σε όλους του καταπιεσμένους (αποικιοκρατιμένοι, queer άτομα κλπ.)
4. Η διπλή καταπίεση που φέρει η πατριαρχία, η οποία αποτελεί απόρροια της ταξικής κοινωνίας, στοχεύει τόσο τις γυναίκες, όσο και τα queer άτομα και είναι καθήκον κάθε κομμουνιστή να στηρίζει και να μάχεται πλάι στις γυναίκες και τα queer άτομα ενάντια σε αυτές τις μορφές καταπίεσης, προς μια απελευθέρωση που μπορεί να υλοποιηθεί ουσιαστικά μόνο μέσω της κατάργησης της ατομικής ιδιοκτησίας. Είναι δυσάρεστο πως πολλοί «Μαρξιστές» πέφτουν στην παγίδα του οπορτουνισμού και της τρανσφοβίας, βασισμένοι στον χυδαίο υλισμό του βιολογικού εσσενσιαλισμού. Όσο για τη μελέτη του κοινωνικού φύλου, τολμώ να πω ότι δεν έχω αρκετές γνώσεις και συνεχώς ψάχνω νέες πηγές, τόσο στο Μανιφέστο του Επιταχυσινσμού του Φύλου, το οποίο, αν και και όχι αμιγώς Μαρξιστικό, περιέχει χρήσιμες ιδέες, όπως η κατανόηση του κοινωνικού φύλου ως αποτέλεσμα της κατανομής της αναπαραγωγικής και οικιακής εργασίας, όσο και στα γραπτά της Κολοντάι και του Τσερνισέφσκι.
5. Τόσο ο Στάλιν, όσο και ο Μάο, υπήρξαν σπουδαίοι ηγέτες και επαναστάτες της εργατικής τάξης. Καθοδηγούμενοι από την υποστήριξη των μαζών, τελεσιούργησαν μια ένδοξη πάλη ενάντια στιν ιμπεριαλισμό και προς την οικοδόμηση των δύο μεγαλύτερων σοσιαλιστικών χωρών της ιστορίας. Οι θεωρητικές και στρατηγικές τους προσθήκες στη Μαρξιστική θεωρία οφείλουν να μελετώνται μεθοδικά από κάθε Μαρξιστή. Δύο κριτικές προς τον Στάλιν θα μπορούσαν να είναι τα σφάλματα που έγιναν την περίοδο της κολεκτιβοποίησης, εξαιτίας της ανάγκης για γρήγορη εκβιομηχάνιση και προλεταριοποίησης της αγροτιάς• σφάλματα τα οποία προσλήφθηκαν από τους Κινέζους κομμουνιστές στη δική τους περίπτωση, καθώς και η υπεραπλούστευση, κατά τη γνώμη μου, των εννοιών του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού από το ομώνυμο έργο του Στάλιν. Θεωρώ ότι μέσω αυτού εντείνεται ο διαχωρισμός θεωρίας και μεθόδου που ο Μαρξ φαίνεται να προσπαθεί να αποβάλλει από την κύρια φιλοσοφική του έμπνευση, τον Χέγκελ. Αντίθετα, στο κείμενο «Για την Αντίθεση» του Μάο, βλέπουμε μια πιο εύστοχη προσέγγιση.
6. Οφείλουμε, ως Μαρξιστές της Δύσης, αμέριστη υποστήριξη και τιμή σε όλες αυτές τις χώρες που έρχονται αντιμέτωπες με τον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ και των συμμάχων της, τον Δυτικό σωβινισμό και όλες τις διπλωματικές και οικονομικές επιθέσεις. Είναι καθήκον μας, ως κομμουνιστές, να υποστηρίζουμε τις προσπάθειές τους για εθνική απελευθέρωση, αυτοδιάθεση και σοσιαλιστική οικοδόμηση. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό από τους κομμουνιστές της Δύσης είναι ότι ο σοσιαλισμός δεν αποτελεί μια στιγμή στον χώρο και στον χρόνο, μια στιγμή ξαφνικής αλλαγής, αλλά μια διαδικασία κατάργησης των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και αντικατάστασής τους από κομμουνιστικές σχέσεις παραγωγής και ειλικρινά πιστεύω πως το διάνυσμα των κομμουνιστικών κομμάτων των χωρών του σύγχρονου υπαρκτού σοσιαλισμού είναι στραμμένο προς την κατεύθυνση του κομμουνισμού. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να ειπωθεί πως η Κίνα έχει το πρωτείο, όσον αφορά τις μαζικές δράσεις, στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της πανδημίας του κορονοϊού, δύο σιωπηλές γενοκτονίες που οι Δυτικές χώρες πεισματικά αγνοούν.
7. Ο εποικισμός συνδέεται συχνά με έννοιες όπως το Απαρτχάιντ και αφορά στο είδος εκείνο της αποικιοκρατίας, κατά το οποίο οι έποικοι διαμορφώνουν μια κοινωνική και στρατιωτική εδαφική βάση μέσα σε περιοχές κατοικημένες από ιθαγενείς. Συχνά, οι βάσεις αυτές καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους, με αποτέλεσμα οι έποικοι να κυριαρχούν επί των ιθαγενών, με στόχο, είτε τη βίαιη αφομοίωσή τους, είτε τον αφανισμό τους. Σε αντίθεση με άλλες μορφές αποικιοκρατίας, ο εποικισμός είναι μια μακροχρόνια διαδικασία, που περιλαμβάνει γενοκτονίες, εθνοκαθάρσεις, καταναγκαστικές ανταλλαγές πληθυσμού, διαγραφή της κουλτούρας των ιθαγενών κλπ. Παραδείγματα εποικισμού στον σύγχρονο κόσμο αποτελούν τα κράτη του Ισραήλ, των ΗΠΑ, του Καναδά, της Αυστραλίας κλπ. Στην Ελλάδα, φλέγον ζήτημα έχει αποτελέσει η Μακεδονική μειονότητα, η οποία για καιρό επιζητά το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης. Κατά τη γνώμη μου, είναι ανάγκη η αναγνώριση, τόσο από το Ελληνικό, όσο και από το Βουλγαρικό κράτος, η αναγνώριση της Μακεδονικής μειονότητας, της διακριτής ιστορίας και του πολιτισμού της και η αναγνώριση ανεξάρτητου Μακεδονικού κράτους.
8. Εδώ και 70 περίπου χρόνια, λαμβάνει χώρα μια γενοκτονία στην Παλαιστίνη από το Απαρτχάιντ κράτος του Ισραήλ. Γι'αυτό, δίνουμε πλήρη υποστήριξη σε κάθε δύναμη αντίστασης του παλαιστινιακού λαού απέναντι στον εποικισμό του Ισραήλ. Τα χιλιοειπωμένα «καταδικάζουμε τη βία από όπου κι αν προέρχεται» και «και η Χαμάς...» δεν αποτελούν παρά απατηλές προσπάθειες συγκάλυψης μιας γενοκτονίας. Είναι γελοίο πως, στη Δύση, κατανοούμε τη βία και την τρομοκρατία μόνο ως πράξεις επιθετικές που ασκούνται από άτομα, ενώ σιωπούμε και δικαιολογούμε τη βία όταν προέρχεται από κράτη και συστήματα. Κρατώ την απάντηση αυτή σχετικά πιο σύντομη από τις υπόλοιπες, γιατί θεωρώ πως λίγος χώρος υπάρχει για debate και «απόψεις» γύρω από μια εθνοκάθαρση.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΟΜΑΔΑ
1. Ο διαλεκτικός υλισμός είναι το φιλοσοφικό θεμέλιο του Μαρξισμού-Λενινισμού. Για να διευκολύνουμε την κατανόησή του, μπορούμε να τον εξετάσουμε –προσέχοντας, πάντα, να μην βλέπουμε σε απομόνωση τα ξεχωριστά του στοιχεία– στα δύο συστατικά του στοιχεία: τον υλισμό και τη διαλεκτική. Στη φιλοσοφία, ως υλισμός αναφέρεται η κατηγορία εκείνη που τοποθετεί την υλική πραγματικότητα (εδώ η ύλη δεν αποτελεί μονάχα τα απτά αντικείμενα, αλλά τα φαινόμενα όλα, φυσικά, κοινωνικά και ψυχολογικά τα οποία υπάρχουν ανεξάρτητα από τη συνείδησή μας) ως πρωταρχική απέναντι στο πεδίο της συνείδησης, του υποκειμένου και των ιδεών. Μια υλιστική θέση συμπυκνώνεται στον Μαρξ ως εξής: «Δεν είναι η συνείδηση των ανθρώπων που καθορίζει το είναι τους, αντιθέτως, το κοινωνικό είναι τους καθορίζει τη συνείδηση». Η διαλεκτική, ως όρος, μπορεί να αναζητηθεί στην Αρχαία Ελλάδα και, συγκεκριμένα, στα κείμενα του Πλάτωνα, όπου οι διάφοροι χαρακτήρες του παρουσιάζουν αντιθετικά επιχειρήματα στον διάλογό τους. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, μέσω του διαλόγου αυτού μπορεί να ανακαλυφθεί η αλήθεια. Η διαλεκτική, ωστόσο, ως φιλοσοφική κατηγορία, δεν περιορίστηκε στην Αρχαία Ελλάδα. Ο Γερμανός φιλόσοφος Φρίντριχ Χέγκελ υπήρξε ο πιο κορυφαίος εισηγητής της διαλεκτικής μεθόδου, η οποία, ως μέρος της ευρύτερης κριτικής του Χέγκελ, αποτέλεσε βασική πηγή φιλοσοφικής έμπνευσης για τον Μαρξ. Σύμφωνα με τη διαλεκτική, τα αντικείμενα και τα φαινόμενα δεν πρέπει να μελετώνται σε απομόνωση, αλλά ως μέρη μιας οργανικής ολότητας, σε διαρκή κίνηση στον χώρο (τόσο τον φυσικό, όσο και τον κοινωνικό) και στον χρόνο. Αυτή η δυναμική σκοπιά μας επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα καθόλη τη διάρκεια της ύπαρξής τους και της αλληλεπίδρασής τους. Σύμφωνα με τον Λένιν, πυρήνας της διαλεκτικής είναι η μελέτη των αντιφάσεων, της συνύπαρξης, δηλαδή, φαινομενικά αντιφατικών δυνάμεων μέσα στο ίδιο πεδίο δράσης. Μπορούμε να βρούμε τέτοιες αντιφάσεις τόσο στη φύση (π.χ. στη χημεία παρατηρείται το φαινόμενο της οξειδοαναγωγής), όσο και την κοινωνία (με την πάλη των τάξεων).
5. Ως τελειόφοιτος από την Ελλάδα, φλέγον ζήτημα για τους κομμουνιστές αποτελεί το διπλό κύμα ιδιωτικοποίησης της ανώτερης εκπαίδευσης και της δημόσιας υγείας, το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε με αγωνιστικότητα. Όσον αφορά τα κομμουνιστικά κόμματα και οργανώσεις εδώ, το ΚΚΕ, δυστυχώς, διακατέχεται από ιδεολογική στασιμότητα, οδηγώντας το να υιοθετεί αντιδραστικές θέσεις, ενώ παράλληλα να επωμίζεται μια αντι-ενοτική και οριακά ελιτίστικη πολιτική απέναντι στις μικρότερες κομμουνιστικές οργανώσεις της χώρας.
6. Η διαφορά ανάμεσα στον Μαρξισμό και στα υπόλοιπα αντι-καπιταλιστικά κινήματα, όπως ο αναρχισμός, είναι ότι ο πρώτος είναι επιστημονικός. Ο ουτοπικός σοσιαλισμός χαρακτηρίζεται, σύμφωνα με τον Αλτουσέρ, από τη δημιουργία «συστημάτων», τα οποία είναι και σε μορφή και σε περιεχόμενο παρόμοια με τα αστικά συστήματα σκέψεις. Οι ουτοπικοί σοσιαλιστές, σαν αρχιτέκτονες του μέλλοντος, σχεδιάζουν στο χαρτί ένα μοντέλο σοσιαλισμού, όπως οι ίδιοι ή, ακριβέστερα, οι συνθήκες που γνωρίζουν, επιθυμούν, δίχως να έχουν κάποιο υλικό υποστήριγμα σε μία κριτική του υπάρχοντος τρόπου παραγωγής. Για αυτούς, η απάντηση έχει ήδη δωθεί και αρκεί να εμφανιστεί, όπως δηκτικά αναφέρει ο Ένγκελς, ο ένας και σπουδαίος ήρωας που θα εφαρμόσει το πιο έξυπνο σχέδιο του τάδε σοσιαλιστή φιλοσόφου. Απεναντίας, για τον Μαρξισμό, ο κομμουνισμός δεν είναι το όραμα ενός φιλοσόφου, αλλά η αναγκαία άρση της ταξικής κοινωνίας, που θα διεκπεραιωθεί από την επαναστατικότητα της εργατικής τάξης, όχι λόγω της ηθικής ή ρητορικής υπεροχής της, αλλά λόγω της αντικειμενικής της θέσης στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Ο κομμουνισμός, σύμφωνα με τον Μαρξ, δεν είναι ένα ιδεατό σενάριο που επιβάλλεται στην πραγματικότητα, αλλά ένα κίνημα που αποσκοπεί στην κατάργηση της υπάρχουσας καταπίεσης, το οποίο αντλείται από την ίδια την πραγματικότητα. Έτσι, όπως τονίζει ο Λένιν, ο δεν υπάρχει τίποτα στον Μαρξισμό που να μοιάζει με κλειστό σύστημα γνώσης, το οποίο να είναι αυθύπαρκτο και ανεξάρτητο από τις μεγαλύτερες κοινωνικές ανακαλύψεις
7. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του ιμπεριαλιστικού καπιταλισμού αποτελεί η εμφάνιση μονοπωλίων, τα οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην οικονομία. Συγκεκριμένα, στην παραγωγή, ένα μέρος των κερδών της επιχείρησης, τα οποία προέρχονται από την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης, επενδύεται στην αγορά περισσότερων εμπορευμάτων, με σκοπό την αύξηση και συγκέντρωση του κεφαλαίου από τον καπιταλιστή. Κατά τη διαδικασία του ελεύθερου ανταγωνισμού, οι μικρότερες επιχειρήσεις που έχουν στη διάθεσή τους λιγότερους εργάτες θέτονται εκτός αγοράς από μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Συνεπώς, το κεφάλαιο συσσωρεύεται σε όλο και λιγότερα χέρια, δημιουργώντας μονοπώλια ή ολιγοπώλια που κυριαρχούν στην αγορά. Με τη σειρά τους, αυτές οι μεγάλες επιχειρήσεις σχηματίζουν καρτέλ, τραστ ή επιχειρηματικούς ομίλους, με σκοπό να ελαχιστοποιούν τον εξωτερικό ανταγωνισμό και να μεγιστοποιούν τα κέρδη. Όσο το κεφάλαιο αναπτύσσεται και συγκεντρώνεται σε μικρό αριθμό επιχειρήσεων, ο ρόλος των τραπεζών σταδιακά μεταβάλλεται από απλό μεσολαβητή των συναλλαγών σε εξίσου ισχυρά μονοπώλια, τα οποία αποκτούν μεγαλύτερο έλεγχο και εποπτεία στο κεφάλαιο των βιομηχανικών καπιταλιστών, καθώς και σε πηγές πρώτων υλών σε διάφορες χώρες. Εκτός από τον έλεγχο αυτό, οι τράπεζες αρχίζουν να επενδύουν άμεσα στη βιομηχανία, με αποτέλεσμα το βιομηχανικό και το τραπεζικό κεφάλαιο να συγχωνεύονται, δημιουργώντας το «χρηματιστικό κεφάλαιο». Για τον Λένιν, όπως και για τον Μαρξ, το κεφάλαιο δεν αποτελεί μόνο το σύνολο το μέσων παραγωγής, αλλά τη βασική κοινωνική σχέση της καπιταλιστικής παραγωγής. Το χρηματιστικό κεφάλαιο, έτσι, αποτελεί το κεφάλαιο που έχει συσσωρευτεί πέρα από τη διαδικασία της παραγωγής και η κύλισή του μπορεί να λάβει χώρα γύρω από τραπεζικές και επενδυτικές δομές. Η ραγδαία ανάπτυξη και ταχύτατη κύλιση του χρηματιστικού κεφαλαίου συνοδεύεται από την ανάγκη για εύρεση νέων και φθηνότερων αγορών. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της εξαγωγής του κεφαλιού, η οποία υπερβαίνει και διακρίνεται από την εξαγωγή των εμπορευμάτων (εμπόριο). Έτσι, το κεφάλαιο στέλνετε σε άλλες χώρες, στις οποίες τα κέρδη ενδέχεται να είναι μεγαλύτερα και η αγορά των πρώτων υλών, καθώς και της ίδιας της εργατικής δύναμης φθηνότερη. Αυτές οι νέες αγορές, βέβαια, δεν είναι άλλες από τις λεγόμενες «τριτοκοσμικές» χώρες, εις βάρος των οποίων, μέσω δανείων, μέσω της δημιουργίας επιχειρήσεων και εργοστασίων που εκμεταλλεύονται τη φθηνή εργασία, καθώς και μέσω αγορών γης και ορυχείων πρώτων υλών, οι χρηματιστικοί καπιταλιστές εξασφαλίζουν γιγαντιαία κέρδη. Για τη διαχείριση των διεθνών καπιταλιστικών υποθέσεων, στο στάδιο του ιμπεριαλισμού παρατηρούμε τη συγκρότηση διεθνών μονοπωλιακών ενώσεων, όπως οι αναφερόμενοι οργανισμοί. Παρόλο που τα περισσότερα έθνη του κόσμου είναι μέλη αυτών των οργανισμών, οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ και η Αγγλία, μέσω της χρηματιστικής τους δυνάμεις, καταφέρνουν να μονοπωλήσουν τις αποφάσεις και τις δράσεις των ενώσεων αυτών, σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα. Τέλος, σημαντικό γνώρισμα του ιμπεριαλισμού αποτελεί η ολοκλήρωση του εδαφικού μοιράσματος ολοκλήρου του πλανήτη ανάμεσα στις μεγαλύτερες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Η διαδικασία αυτή της εδαφικής διαίρεσης μπορεί να επιτευχθεί μέσω ανοιχτής αποικιοκρατικής επέμβασης μιας χώρας σε μία άλλη, καθώς και μέσω παρασκηνιακής οικονομικής εξάρτησης «τριτοκοσμικών» χωρών σε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, φαινόμενο γνωστό και ως «νεοαποικιοκρατία».
8. Βρίσκω έργα γραμμένα από ακαδημαϊκούς σοσιαλιστικών χωρών ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, καθώς μας προσφέρουν μια αναντικατάστατη ματιά στον τρόπο λειτουργίας μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας, καθώς και μια παραγωγική κριτική, η οποία προέρχεται από σκοπιά βελτίωσης των συνθηκών της ίδιας της κοινωνίας του συγγραφέα, σε αντίθεση με κριτικές «εκ των έξω», στις οποίες ενδέχεται να μεσολαβούν απομεινάρια προπαγάνδας εγχαραγμένα στη σκέψη κάποιου σοσιαλιστή διανοούμενου από τη Δύση. Μεταξύ των λογιστών συγγραφέων που έχω διαβάσει μέχρι τώρα θα ξεχώριζα τον Βαζιουλίν και το έργο «Η Λογική της Ιστορίας», τον Ιλιένκοφ και το έργο «Η Διαλεκτική του Αφηρημένου και του Συγκεκριμένου στο Κεφάλαιο του Μαρξ», καθώς και μια συλλογή μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας της Σοβιετικής Ένωσης, το οποίο, αν και όχι θεωρητικό, αντανακλά πολλά περισσότερα για τη σκέψη των «απλών» ανθρώπων της ΕΣΣΔ. Όσον αφορά θεωρητικούς που δεν ζούσαν σε σοσιαλιστικές χώρες, θα ξεχώριζα τους Λουί Αλτουσέρ και Ντέιβιντ Κούπερ. Βρίσκω μια πρωτοπόρα, ως και αναζωογονητική, κριτική στον Αλτουσέρ και, παρόλο που δεν έχει πάντα τις πιο ικανοποιητικές απαντήσεις, θέτει πάντα τις πιο καίριες ερωτήσεις, αναδεικνύοντας τη δύναμη και την προοπτική του Μαρξισμού, όχι ως φιλοσοφία, αλλά ως μία νέα πρακτική της φιλοσοφίας, ικανή να καθοδηγήσει το προλεταριάτο προς την απελευθέρωση. Το πνεύμα αυτό της απελευθέρωσης μπορεί εύκολα να το βρει κανείς στον Κούπερ, κριτικό της ψυχιατρικής καταπίεσης και υπερασπιστή όλων εκείνων που η καπιταλιστική κοινωνία τοποθετεί στο περιθώριο.
ΤΡΙΤΗ ΟΜΑΔΑ
2. Έχω βασικά γνώσεις περί ανάπτυξης ιστοσελίδων με HTML, CSS και JavaScript, καθώς και στη γλώσσα Python, ενώ γνωρίζω, σε διαγωνιστικό/competitive επίπεδο C++.